Op 10 april organiseerde Data Direction een Hackathon. Met hulp van experts Maaike Harbers (lector AI & Society Hogeschool Rotterdam) en Rudy van Belkom (directeur Stichting Toekomstbeeld der Techniek) bespraken de deelnemers digitale (on)afhankelijkheid. Wat bleek? We zitten met z’n allen flink verstrikt in het web van Big Tech. De vraag is dus hoe we daaruit komen. ‘Kunnen we niet gewoon stoppen met Google en Instagram?’ In dit verslag leggen we je uit waarom dat nog niet zo makkelijk is.
Bijna alles wat we online doen, is in handen van een paar grote bedrijven. Vooralsnog zijn dat voornamelijk bedrijven uit Amerika:
De laatste jaren nemen Chinese techbedrijven ook een steeds prominentere rol in, al lopen ze nog wel achter op hun Amerikaanse concurrenten:
Eigenlijk is dat best gek. In de echte wereld bepaalt de overheid wat we kunnen en mogen. Maar online? Daar maken grote techbedrijven uit hoe we ons kunnen bewegen én wat de regels zijn. Samen met miljarden anderen mag je hun diensten gratis gebruiken. Maar weet: niets is echt gratis. Als je niet voor een product betaalt, ben je meestal zelf het product.
Elke keer als je iets opzoekt, ergens op klikt of iets liket, laat je datasporen achter. Die sporen vertellen de techbedrijven wie je bent: ze kennen je interesses, weten wat je koopt, volgen waar je heen gaat. En bovenal: ze voorspellen wat je morgen wilt doen, kopen of gebruiken.
Met al die informatie:
Een enorme invloed dus, ook op jongeren. Zij groeien op in een wereld waar algoritmes bepalen wat ze zien. Dit kan leiden tot een zeer beperkte kijk op de wereld, wat we de ‘filterbubbel’ noemen. Bovendien kan het leiden tot verslavingsgedrag en tunnelvisie – beïnvloeding door informatie uit één bepaalde hoek.
In theorie wel. Er bestaan genoeg alternatieven voor de producten, diensten en services van Apple, Amazon, Google, Meta en Microsoft. Maar tijdens onze Hackathon vroegen we ons wel een aantal dingen af. Kunnen wij als organisaties onze commerciële doelen nog halen zonder deze platforms? Hoe werken we efficiënt samen als we allemaal verschillende tools gebruiken? En wie beheert al onze data als Big Tech dat niet doet?
We realiseerden ons dat ontsnappen misschien niet de juiste strategie is. De vraag is meer: hoe kunnen we het internet opnieuw inrichten, zodat het eerlijker en vrij wordt?
Tijdens onze Hackathon kwamen de teams met verschillende goede ideeën. Bijvoorbeeld een digitaal rijbewijs voor alle internetgebruikers, waarmee je aantoont dat je veilig content en diensten aanbiedt, en op een verantwoordelijke manier het internet gebruikt. En duidelijkere verantwoordelijkheden voor gebruikers én bedrijven. De komende weken werken we alle input uit tot een manifest. Daarna delen we hier het resultaat. Heb jij ook ideeën over hoe we minder afhankelijk kunnen worden van Big Tech?